Azazil Ne Demektir ve Azazil Kimdir

Azazil, Yahudi ve Hıristiyan kaynaklarında; Azazel, Azael, Hazazel gibi isimlerle geçer. Kur’an’da ve sahih hadislerde bu kelimeye rastlanmaz.

Azazil: Hem Göklerde Hem Yerde Duayen

İslam mutasavvıflarından Hallac, Azazil’i “Hem göklerde hem yerde duayen idi, gökte meleklere duayenlik yapmaktaydı” şeklinde tanımlayarak, Azazil’in gökte meleklere iyilikleri, güzellikleri gösterdiğini, kovulduktan sonra yerde ise insanlara çirkinlikleri, kötülükleri öğrettiğini açıklamaktadır. Hallâc’a göre, “İblisin adı onun adından türemişti; sonradan Azazil şeklinde değiştirildi”. Hallâc’ın görüşü doğrultusunda Azazil, ister istemez cin-melek konusuyla yakından ilgili bulunmaktadır.

Muteber hadis kitaplarında bulunmayıp, tefsirlerde İbni Abbas’a dayandırılan bazı rivayetlere göre, üreyip çoğalmakla meleklerden ayrılan ve cin – şeytan sınıfına giren varlıklar, aslında insanlar gibi iyisi, kötüsü bulunan cinlerdir. İblis, aslı cin olan (bk. el-Kehf 18/50) ancak meleklerin arasına girip çıkan, Hz. Âdem’e secde meselesinde meleklerin aksine emre itaat etmeyen (bk. el-Bakara 2/34; el-A‘râf 7/11; el-Kehf 18/50), böylece onların arasına katılmaktan veya Hz. Âdem’le birlikte bir yeryüzü cenneti olan Aden’de bulunmaktan menedilen (bk. el-A‘râf 7/13, 18) bir varlıktır.

Onu melek iken sonra itaatsizlik yapmış bir varlık olarak görmek yanlış olur (bk. HÂRÛT ve MÂRÛT). Çünkü melekler itaatsizlik yapmaz, yüce Allah’a isyanda bulunmazlar (bk. et-Tahrîm 66/6). Ancak cinlerden şeytanlaşanlar olduğu gibi cinni şeytan zümresinde iken imana gelenler de bulunabilir. Cahiliye devri Araplarında da hayır ve şer ile ilgili cinler hakkında inanışlar vardı. Hz. Peygamber, “Resulü’s-sekaleyn” (insan ve cinlerin peygamberi) olması dolayısıyla cinlere Kur’an sureleri öğretip onları Müslüman yapmış bir peygamber olarak bilinir.

İblis ve Azazil Aynı mı

Hallâc, kendisine has bir görüşle, Azazil kelimesindeki ayn”ın, “iblisin gayesinin ululuğu”na, zânın “himmetinin ziyadeliği”ne, elif’in “ülfetinin büyüklüğü”ne, ikinci zâ’nın “zühdünün derinliği”ne, yâ’nın “kendi ululuk ve yüksekliğine sığınması”na, lâm’ın “ıstırap ve imtihanındaki mücadelesi”ne işaret ettiğini ileri sürer. Azazil ile iblisi tam bir aynilik içinde gören Hallâc, Azazil’in Adem’e neden ve ne gibi bir mantıkla secde etmediğini ve böylece Allah tarafından niçin lânetlendiğini açıklamaktadır. Yine Hallâc, İblis’e Azazil denmesinin sebebi olarak onun kendi saltanatı içinde “azledilmiş” olmasını da düşünmekte ve onun diğer vasıflarını sıralamaktadır.

Nefilimlerin Babası

İbranice’de Azazel, “Tanrı’nın kuvvetlendirdiği” anlamına gelir. Azazel hakkındaki en eski Yahudi kaynaklı rivayet, mevsuk sayılmayan Enoch (Hanuk: Hz. İdrîs) kitabında görülmektedir. İnsan türünden olan kızların güzelliğine kapılarak Hermon dağı üzerinde yere inmiş 200 meleğin reisleri arasında onun adı Azael (Enoch, VI, 7) ve Azazel (Enoch, LXIX, 2-4) olarak geçmektedir. Bu, Tevrat’ın Tekvîn kitabının altıncı babında söz konusu edilen “Allah oğulları” kıssası ile ilgilidir.

Bu kıssaya göre insan türünden olan kızlar ile birleşmelerinden peyda olan devlerin yeryüzüne saçtıkları kötülükler yüzünden tufan suları dünyayı kaplamadan önce Allah bu melekleri cezalandırmış, bu arada Azazel’in de ellerini ve ayaklarını büyük meleklerden Rafael’e bağlatarak Dudael’deki bir çukura attırmıştır (Enoch, X, 4-6). Yahudiler arasında mevcut olup İsrailiyat edebiyatı vasıtasıyla Cahiliye devri Arapları arasında da yayılan, karanlık gecelerde yolculara türlü eziyetler eden sayısız çöl cinlerinden birinin bu Azazel olduğuna dair inanış, muhtemelen bu tahrif edilmiş kıssadan gelmektedir.

Tevrat’ta biri Rab, öteki Azazel’e sunulacak iki keçiden bahsedilmektedir (Levililer, 16/8-10). Bu keçilerden ilki bir kurban iken ikincisinin Azazel’e, İsrâiloğulları’nın günahını çöle taşıması, halkı günahlarından temizlemesi için gönderildiği anlaşılmaktadır. Azazel’in burada tabiat üstü ruhanî bir varlık olarak kabul edildiği görülmektedir. Çöl, cinlerin ve ruhanî varlıkların meskeni olarak bilindiğinden (Levililer, 13/21, 17/7), kötülükten onu geldiği yere iade ederek kurtulmak istenmektedir. Dolayısıyla Azazel, Enoch kitabında yeryüzüne indiği, yaptıklarından dolayı lânetli olarak son güne kadar kalmaya mahkûm edildiğinden bahsedilen çöl cini olmalıdır.

Ana Sayfa