Lale Devri Osmanlı Sosyetesinin Gözde Yemişi Avokado
Patrona Halil İsyanı sırasında avokadonun timsahla ağacın cinsel birleşmesinin mahsulü olduğu söylentisi yayılmış ve bir fetvayla tüm ağaçlar yakılmıştır.
Avokadonun Osmanlı Serüveni
Avokadoyu 1700’lü yılların başında Türkiye’ye getirerek, ilk olarak Yalova’da yetiştirmeye başlayan Molla Kamil Efendi, 1688 (hicri 1099) yılının Şaban ayında, Yanya Mutasarrıfı Kızıl Rıza Paşa’nın üçüncü çocuğu olarak dünyaya geldi. Küçük yaşta zekâsı ve merakı ile yaşıtları arasında öne çıktığı ettiği rivayet edilir. Babasının erken ölümü üzerine annesi tarafından büyütülmüştür.
Ailesinin din âlimi olmasını istemesine rağmen müspet ilimlerle ilgilenmeye başlamış, büyüklerinin tüm itirazlarına rağmen babasından kalan mirasla Önce Roma, daha sonra Paris’e giderek eğitimini buralarda sürdürmüştür. Burada özellikle botanik ve ziraat ilimleri ile ilgilenen Kamil Efendi, memlekete; İstanbul’a dönmüş, ağabeyinin aracılığı ile sarayda Bostancıbaşının yanında çalışmaya başlamıştır.
Zamanla bilgisi, çalışkanlığı ve azmi ile Sadrazam Nevşehirli İbrahim Paşa’nın dikkatini çeken Kamil Efendi’nin hayatını değiştiren olay ise 1720 senesinde meydana gelmiştir. Bu tarihte İstanbul yöresindeki lale bahçelerinde anlaşılmaz bir hastalık, tüm laleleri perişan etmeye başlayınca; Sadaret tarafından görevlendirilen Kamil Efendi, öğrenmiş olduğu ilmi ve fenni yöntemlerle hastalığı tespit ve tedavi ederek devrin sultanı III. Ahmet tarafından takdir ve taltif edilmiş, “Halaskaran-ı lalezar” lakabı ile saray çevresinin aranan simaları arasına girmiştir.
Osmanlıca Avokadonun Faydaları Nelerdir
Molla Kamil Efendi kendisine mükâfat olarak ihsan edilen Yalova’daki arazisinde fenni ziraat usulleri kullanarak deneylerde bulunmaya girişmiştir. Bu denemelerin en ilginci ise daha önce Fransa’da görüp çok beğendiği avokado meyvesini Anadolu koşullarında yetiştirme çabasıdır. Uzun uğraşılar ve melezleştirmeler sonucunda Yalova iklimine dayanıklı avokado yetiştirmeyi başarmış ve mahsulünü bir risale ile saraya takdim etmiştir:
“Avokad nam bu ağaca kim timsah armudu da derler, faidesi saymakla bitmez. Sayesi hoş, bakması ala, yemişi leziz ve şifadır. Meyvesi cennet taamı olup neyle yense yakışır, ağza ferahlık mideye küşayiş verir. Yağı sürülende cilde sedefi bir nur katar. Evrakı pişirilip içilse hasat-ül kilyenin (böbrek taşı) ilacudur…”.
Meyvenin tadını beğenen Damat İbrahim Paşa verdiği davetlerde avokadoyu ikram etmeye başlamış ve moda haline gelen bu egzotik yiyecek kısa zamanda İstanbul seçkinleri tarafından benimsenerek sofralardaki yerini almıştır. Kamil Efendi bu yeni nimetin yayılması ve halkın da istifadesi için gayret gösterdiyse de Zadegân bu konuya bigâne kalmış avokado, saray ve elit tabakanın dışında kullanılmamıştır.
Avokadonun Osmanlı’dan Sürülüşü
Molla Kamil Efendi’nin mesut zamanları ve avokadonun Osmanlı serüveni maalesef 1730 yılının eylül ayında patlak veren Patrona Halil ayaklanması ile son bulmuştur. İsyancılar hamisi Damat İbrahim Paşa ile birlikte Kamil Efendi’yi de olmadık zulümle halletmiş, ayaklanmaya katılan bir grup yobazın telkini ile avokadonun timsah ile ağacın ciması ile mahsul olduğu söylentisi yayılmış; Mekruh olduğu, Müslüman memlekette ziraatı ve yenilmesinin caiz olmadığı fetvası verilerek Yalova’daki tüm ağaçlar yakılarak tahrip edilmiştir. Böylelikle Türk tarihinin belki bu ilk modern tarım denemesi, bir grup yobaz tarafından durdurulmuş ve avokadonun tekrar ülkemize girişi ancak yaklaşık 250 yıl sonra olabilmiştir.
Avokado Nasıl Yenilir, Yapılır
Hazırlanışı: Olgunlaşan avokadoyu ortadan ikiye kesin ve çekirdeğini çıkarttıktan sonra uzun, ince parçalar halinde dilimleyin. Zeytinyağı, limon suyu, tuz ve pul biberi ayrı bir kapta çırptıktan sonra avokado dilimlerinin üzerine gezdirerek servis edin.
Avokado Nasıl Yumuşatılır
Avokadoyu aldıktan sonra bir kese kağıdının içine muz veya elma ile birlikte koyun. Muz veya elma gaz salınımına neden olan bir meyve olduğundan ışık geçirmeyen bir kese kağıdında saklayın. Avokadoyu yumuşatmak için en etkili meyve elmadır. Avokadonun yumuşayıp yumuşamadığını anlamak için dolgun uç kısmına hafifçe bastırın. Eğer avokado kolayca içe çöküyorsa yumuşamış demektir.
Avokado Neye İyi Gelir Faydaları Nelerdir
İyi bir enerji kaynağıdır. Yapılan bir araştırmaya göre avokado kalsiyum, demir, magnezyum, potasyum, bakır, manganez, fosfor ve çinko içerir. Ayrıca yüksek A vitamini ihtiva eder. A vitamini bağışıklığı artırır, göz sağlığını geliştirir, kemik ve dişleri güçlendirir.
Avokadonun Zararları Var mıdır Varsa Nelerdir
Bazı kişilerde şiddetli baş ağrıları ve migrene sebep olabilir. Kan inceltici ilaçlar kullanan kişiler tüketmemelidir. Normal miktar tüketimi kolesterolü dengeler, fakat aşırı miktarda tüketilirse kolesterolü yükseltici etki yapabilir.
Avokado Çekirdeği Yenir mi?
Avokado çekirdeğindeki lif sindiriminizi düzenliyor ve tok hissetmenizi sağlıyor. Yani avokado çekirdeğini tüketerek kalori alımınızı azaltabilir ve kilo verebilirsiniz. Çekirdeklerinin yüzde 70 oranında antioksidan maddeler içerdiği bilimsel bir gerçek. Avokado çekirdekleri pişirilmeden yenmiyor. Sakın çiğ olarak yemeye çalışmayın. Kestane vb. gibi fırınlanıp yumuşatıldıktan sonra yenilenebilir.
