Türkçe’de Söz Sanatları: Konuşturma / İntak Konu Anlatımı

Konuşturma (İntak), insan dışındaki canlı ve cansız varlıkları konuşturma sanatıdır. Konuşturma, kişileştirmeden sonra gelir. Varlık önce kişileştirilir, gerekirse konuşturulur. Konuşturma sanatı, Türk edebiyatında sık sık kullanılan bir söz sanatıdır. Konuşturmada iki temel unsur vardır:

• Konuşturulan (K): İnsan dışındaki varlık veya kavram
• Konuşma (K): Konuşturulan varlık veya kavramın söylediği söz

Konuşturmada konuşma, doğrudan veya dolaylı olarak aktarılabilir. Doğrudan konuşmada konuşma çift tırnak içinde verilir. Dolaylı konuşmada ise konuşma de, dedi, diye gibi sözcüklerle aktarılır. Örneğin:

• “Ooo karga cenapları, ne kadar şirinsiniz!” dedi tilki, “Gözüm kör olsun yalanım varsa!” Konuşturulan: Tilki
  Konuşma: “Ooo karga cenapları, ne kadar şirinsiniz!” ve “Gözüm kör olsun yalanım varsa!”
• Ey benim sarı tamburam
  Sen ne için inlersin
  İçim oyuk derdim büyük
  Ben onun için inilerim Konuşturulan: Sarı tambura
  Konuşma: Sen ne için inlersin ve Ben onun için inilerim

Konuşturma sanatının anlatıma kattığı güzellik ve etki, konuşturmanın yaratıcılıkla yapılmasına bağlıdır. Konuşturmada kullanılan konuşma, konuşturulan varlık veya kavramla uyumlu olmalıdır. Ayrıca konuşturma sanatı ile kişileştirme sanatı arasında fark olduğunu bilmek gerekir. Kişileştirme sanatında insana özgü özellikler verilirken, konuşturma sanatında insana özgü eylem olan konuşma sağlanır. Örneğin:

• Kelebek “Yardım edin!” dedi. Bu cümlede konuşturma sanatı vardır. Kelebek konuşmaktadır.
• Kelebek çaresizce kanat çırptı. Bu cümlede kişileştirme sanatı vardır. Kelebek çaresizlik duymaktadır.