Türkçe’de Söz Sanatları: Kişileştirme / Teşhis Konu Anlatımı
Kişileştirme (Teşhis), insan dışındaki varlıklara insana özgü özelliklerin verilmesine denir. Bu sanatta hayvanlara, bitkilere ve diğer varlıklara insana özgü özellikler verilerek ifade daha çekici hâle getirilir, duygular daha güzel anlatılır. Kişileştirme sanatı, Türk edebiyatında sık sık kullanılan bir söz sanatıdır. Kişileştirmede iki temel unsur vardır:
- Kişileştirilen (K): İnsan dışındaki varlık veya kavram
- İnsan Özelliği (İÖ): Kişileştirilen varlık veya kavrama verilen insan özelliği
Kişileştirmede kişileştirilen varlık veya kavramın insan özelliği taşıdığı açıkça belirtilebilir ya da ima edilebilir. Örneğin:
- Köyün çayı boş yere akmaktan sıkılıyor, bir bostanı sulayacağı günlerin gelmesini iple çekiyordu. Kişileştirilen: Köyün çayı
İnsan Özelliği: Sıkılmak, iple çekmek - Toplanırken göklerde bulutlar yığın yığın
Seslenir yurduma yüce dağlar ardından. Kişileştirilen: Bulutlar
İnsan Özelliği: Seslenmek - Güneş gülümseyerek doğdu. Kişileştirilen: Güneş
İnsan Özelliği: Gülümsemek
Kişileştirme sanatının anlatıma kattığı güzellik ve etki, kişileştirmenin yaratıcılıkla yapılmasına bağlıdır. Kişileştirmede kullanılan insan özelliği, kişileştirilen varlık veya kavramla uyumlu olmalıdır. Ayrıca kişileştirme sanatı ile konuşturma sanatı arasında fark olduğunu bilmek gerekir. Konuşturma sanatında insan dışındaki varlıkların konuşması sağlanırken, kişileştirme sanatında konuşma dışındaki insan özellikleri verilir. Örneğin:
- Kelebek “Yardım edin!” dedi. Bu cümlede konuşturma sanatı vardır. Kelebek konuşmaktadır.
- Kelebek çaresizce kanat çırptı. Bu cümlede kişileştirme sanatı vardır. Kelebek çaresizlik duymaktadır.
Kişileştirme sanatını kullanarak yazdığımız blog makalesi bu kadardır. Umarım faydalı olmuştur.