Türkçe’de Metin Türleri: Söyleşi

Söyleşi, Türkçe’de kullanılan metin türlerinden biridir. Söyleşi, yazarın gündelik olaylarla ilgili düşüncelerini anlattığı yazılardır. Söyleşi türünün özellikleri, çeşitleri ve örnekleri bu yazıda anlatılacaktır.

Söyleşi Türünün Özellikleri

Söyleşi türünün bazı temel özellikleri şunlardır:

• Söyleşiler bilgilendirici ve eğlendirici yazılardır. Bir konu hakkında bilgi vermek veya bir düşünceyi paylaşmak amacıyla yazılırlar.
• Söyleşiler temel ögesi fikir olan yazılardır. Bir görüşü veya bir düşünceyi savunmak için yazılmazlar.
• Söyleşiler araştırma ve incelemeye dayanmayan yazılardır. Ortaya konulan fikirler yazarın kişisel gözlemleri ve deneyimlerine dayanır.
• Söyleşiler öznel bir anlatım dili ile yazılır. Yazarın kişisel duygu ve düşünceleri ön plandadır.
• Söyleşiler genellikle birinci tekil şahıs ağzından yazılır. Yazar kendisiyle ilgili “ben” zamirini kullanır.
• Söyleşiler belli bir plana göre yazılmaz. Giriş, gelişme ve sonuç bölümleri belirgin değildir.
• Söyleşilerde kullanılan bilgi veya düşüncelerin alındığı kaynaklar yazının sonunda gösterilmez.

Söyleşi Türünün Çeşitleri

Söyleşi türü kendi içinde iki çeşide ayrılır:

• Sohbet: Bir konu veya olay hakkında yazarın samimi ve sıcak bir bakış açısıyla yazdığı söyleşidir. Sohbetlerde yazar okuyucuyla sohbet ediyormuş havası yaratır. Örneğin; Cemil Meriç’in “Bu Ülke”, Ahmet Hamdi Tanpınar’ın “Beş Şehir”, Yaşar Kemal’in “Yazmak Eylemi” gibi söyleşiler sohbet türüne örnektir.
• Köşe Yazısı: Güncel bir konu veya olay hakkında yazarın ciddî ve eleştirel bir bakış açısıyla yazdığı söyleşidir. Köşe yazılarında yazar okuyucuyu bilgilendirmek ve yönlendirmek ister. Örneğin; Uğur Mumcu’nun “Sakıncalı Piyade”, Hasan Pulur’un “Gündem”, Oktay Akbal’ın “Gündelik Hayat” gibi söyleşiler köşe yazısı türüne örnektir.