Türkçede Metin Türleri: Fıkra

Fıkra, Türkçe’de kullanılan metin türlerinden biridir. Fıkra, bir yazarın herhangi bir konu üzerinde, kişisel anlayış, görüş ve düşüncelerini güzel bir üslupla, hiçbir kanıtlama gereği duymadan anlattığı yazılardır. Fıkra türünün özellikleri, çeşitleri ve örnekleri bu yazıda anlatılacaktır.

Fıkra Türünün Özellikleri

Fıkra türünün bazı temel özellikleri şunlardır:

• Fıkralar bilgilendirici ve eğlendirici yazılardır. Bir konu hakkında bilgi vermek veya bir düşünceyi paylaşmak amacıyla yazılırlar.
• Fıkralar temel ögesi fikir olan yazılardır. Bir görüşü veya bir düşünceyi savunmak için yazılmazlar.
• Fıkralar araştırma ve incelemeye dayanmayan yazılardır. Ortaya konulan fikirler yazarın kişisel gözlemleri ve deneyimlerine dayanır.
• Fıkralar öznel bir anlatım dili ile yazılır. Yazarın kişisel duygu ve düşünceleri ön plandadır.
• Fıkralar genellikle birinci tekil şahıs ağzından yazılır. Yazar kendisiyle ilgili “ben” zamirini kullanır.
• Fıkralar belli bir plana göre yazılmaz. Giriş, gelişme ve sonuç bölümleri belirgin değildir.
• Fıkralarda kullanılan bilgi veya düşüncelerin alındığı kaynaklar yazının sonunda gösterilmez.

Fıkra Türünün Çeşitleri

Fıkra türü kendi içinde iki çeşide ayrılır:

• Mizahî Fıkra: Bir konu veya olay hakkında yazarın mizahî bir bakış açısıyla yazdığı fıkradır. Mizahî fıkralarda yazar eserin veya olayın komik, ilginç, tuhaf yönlerini vurgular. Örneğin; Aziz Nesin’in “Toros Canavarı”, Rıfat Ilgaz’ın “Hababam Sınıfı” gibi fıkralar mizahî fıkra türüne örnektir.
• Köşe Yazısı: Güncel bir konu veya olay hakkında yazarın ciddî bir bakış açısıyla yazdığı fıkradır. Köşe yazılarında yazar eserin veya olayın önemli, ilgi çekici, tartışmalı yönlerini ortaya koyar. Örneğin; Çetin Altan’ın “Bir Avuç Dolar”, İlhan Selçuk’un “Cumhuriyet”, Ahmet Kabaklı’nın “Türk Edebiyatı” gibi fıkralar köşe yazısı türüne örnektir.