Ağal uygulaması hayatın güçlükleri karşısında kutlu sayılan ruhların insanlara yardımcı olacağı inanışına dayanır. Ata ruhlarına saygı gösterme anlayışı ile bağlantılı bir uygulamadır.
Ataların ruhundan yardım isteme. Özellikle ataların ruhlarının yardım etmesi için çağrılmasıdır. Yakut geleneğinde yaygın bir uygulama olarak görülür. Öteki alemle bağlantı kurma anlayışı, insanoğlunun daima ilgisini çekmiştir çünkü bilinmezlik daima merak uyandırır. Bunun yanı sıra modern toplumlarda hatta kendilerini elit olarak gören sınıflarda dahi ruh çağırma uygulamalarının zaman zaman moda olması dikkat çekicidir. Fakat ilkel topluluklarda dini bir ayin olarak görülen Ağal ile bu tip modaların birbirinden çok farklı yönleri olduğu kesindir.
Ağal uygulaması hayatın güçlükleri karşısında kutlu sayılan ruhların insanlara yardımcı olacağı inanışına dayanır. Ata ruhlarına saygı gösterme anlayışı ile bağlantılı bir uygulamadır. Bu inanışa göre; ölmüş aile üyelerinin veya daha üst kuşaklarda soyundan gelinen kişilerin Dünya ile ilişkilerini kesmedikleri ve yaşayan insanların, özellikle de soy bağı bulunan kimselerin yaşamlarını etkileyebilecekleri düşünülür. Bu nedenle onlar kızdırmamak ve saygı göstermek gerektiğine inanılır. İslamiyet ile birlikte bu tür mistik törenler hoş görülmemiş hatta yasaklanmış olmakla birlikte yine de evliyaların darda kalanlara yardıma geldiği düşüncesi devam etmiştir.
Anlam: (Ağ / Ag / Ak) Beyazlamak, ışımak, yükselmek gibi anlamlar taşır. Ağalbay sözcüğü, saygıdeğer demektir. Ağmak kelimesi yukarı çıkmak (veya aşağı inmek) manasını içerir. Anadolu’da “Ağanlar” tâbiri bir kişinin soyundan geldiği dede ve ninelerini ifade etmek için kullanılır ve çok büyük olasılıkla daha eski söylenişi “Ağallar” biçimindedir. Ağıl sözcüğü ise gökcisimlerinin özellikle de Ay’ın etrafındaki ışık çemberi anlamına gelir ve burada da ruhsal varlıklar ile ışığın ilişkilendirilmesine yönelik eski bir anlayış görülmektedir. Aguy kelimesi ise Moğolca’da mağara anlamı taşır ve bu törenlerin Ata Mağaraları’nda yapılması ile ilgilidir.
