Selenyum Nedir, Neden Önemlidir ve Hangi Besinlerde Bulunur?

Selenyum, vücudun birçok işlevini yerine getirmesine yardımcı olan bir mineraldir. Bağışıklık sistemi, tiroid bezinin sağlıklı çalışması, DNA sentezi, üreme ve enfeksiyonlara karşı korunma gibi süreçlerde rol oynar. Ayrıca güçlü bir antioksidan görevi görerek vücudu serbest radikallerin zararlı etkilerinden korur.

Selenyum eksikliği nadir görülse de bazı durumlarda ortaya çıkabilir. Selenyum eksikliği saç dökülmesi, tırnak kırılması, cilt problemleri, depresyon, yorgunluk, sinir sistemi bozuklukları gibi belirtilere neden olabilir.

Selenyum içeren besinler arasında yumurta sarısı, karaciğer, balık, peynir, maya, kuruyemişler, yeşil yapraklı sebzeler gibi gıdalar sayılabilir. Selenyum takviyesi de doktor tavsiyesiyle kullanılabilir.

Bu yazıda selenyum nedir, neden önemlidir ve hangi besinlerde bulunur gibi soruların cevaplarını bulacaksınız.

Selenyumun Görevleri Nelerdir?

Selenyum vücutta birçok işleve katkıda bulunan bir vitamindir. Bunlardan bazıları şunlardır:

• Antioksidan Etki: Selenyum vücutta glutatyon peroksidaz adlı bir enzimin yapısında yer alır. Bu enzim vücudu serbest radikallerin zararlı etkilerinden korur. Serbest radikaller hücrelere zarar vererek yaşlanma belirtilerine, kansere ve kronik hastalıklara neden olabilir.
• Bağışıklık Sistemi: Selenyum bağışıklık sisteminin sağlıklı çalışmasına yardımcı olur. Antikor üretimini destekler ve enfeksiyonlara karşı savunmayı güçlendirir. Viral enfeksiyonlarla mücadele eder ve HIV gibi bağışıklık sistemini zayıflatan hastalıkların ilerlemesini yavaşlatır.
• Tiroid Sağlığı: Selenyum tiroid bezinin sağlıklı çalışmasına yardımcı olur. Tiroid hormonlarının üretimini ve metabolizmasını düzenler. Tiroid bezindeki iltihaplanmayı azaltır ve otoimmün tiroid hastalıkları olan Hashimoto tiroiditi ve Graves hastalığı gibi hastalıkların tedavisine katkıda bulunur.
• Üreme Sağlığı: Selenyum üreme sağlığı için önemlidir. Erkeklerde sperm üretimine ve kalitesine katkıda bulunur. Kadınlarda ise yumurtalık fonksiyonlarını destekler ve rahim ağzı kanseri riskini azaltır. Ayrıca hamilelik sırasında fetüs gelişimine yardımcı olur.
• Kalp Sağlığı: Selenyum kalp sağlığı için de önemlidir. Kolesterol seviyelerini dengeler ve kötü kolesterolün (LDL) oksidasyonunu önler. Kan pıhtılaşmasını azaltır ve damar sertliğini önler. Kalp krizi ve inme riskini azaltır.
• Astım: Selenyum astım hastalarına da fayda sağlayabilir. Astım, solunum yollarında iltihaplanma ve daralma ile karakterize bir hastalıktır. Selenyum iltihaplanmayı azaltan ve antioksidan etki gösteren bir mineraldir. Bu nedenle astım semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilir.

Selenyum İçeren Besinler Nelerdir?

Selenyum içeren besinler arasında aşağıdakiler bulunur:

• Yumurta Sarısı: Yumurta sarısı selenyum açısından zengin bir besindir. Bir yumurta sarısı yaklaşık 20 mikrogram selenyum içerir. Ancak yumurta beyazı seleni bağlayan avidin adlı bir protein içerdiği için çiğ yumurta tüketmek selenyum emilimini engelleyebilir. Bu nedenle yumurtayı pişirerek tüketmek daha faydalıdır.
• Karaciğer: Karaciğer selenyum açısından zengin bir besindir. 100 gram karaciğer yaklaşık 40 mikrogram selenyum içerir. Karaciğer ayrıca protein, demir, çinko, B12 vitamini gibi selenyum sentezine yardımcı olan besin ögeleri de içerir.
• Balık: Balık, özellikle somon, ton balığı, uskumru gibi yağlı balıklar selenyum açısından zengindir. 100 gram balık yaklaşık 50-90 mikrogram selenyum içerir. Balık aynı zamanda omega-3 yağ asitleri, protein, iyot, selenyum gibi faydalı besin ögeleri de içerir.
• Peynir: Peynir selenyum açısından zengin bir besindir. 100 gram peynir yaklaşık 10-20 mikrogram selenyum içerir. Peynir aynı zamanda protein, kalsiyum, fosfor, B12 vitamini gibi faydalı besin ögeleri de içerir.
• Maya: Maya selenyum açısından zengin bir besindir. 100 gram maya yaklaşık 100 mikrogram selenyum içerir. Maya aynı zamanda protein, demir, çinko, B grubu vitaminleri gibi faydalı besin ögeleri de içerir.
• Kuruyemişler: Kuruyemişler, badem, fındık, ceviz, yer fıstığı gibi selenyum açısından zengindir. 100 gram kuruyemiş yaklaşık 5-50 mikrogram selenyum içerir. Kuruyemişler aynı zamanda protein, lif, sağlıklı yağlar, magnezyum, E vitamini gibi faydalı besin ögeleri de içerir.

Selenyum Nasıl Kullanılır?

Selenyum, gıdalardan yeterli miktarda alınabilir. Ancak bazı durumlarda selenyum takviyesi gerekebilir. Selenyum takviyesi hap, tablet, şurup veya şampuan gibi farklı formlarda bulunabilir. Selenyum takviyesi kullanmadan önce doktorunuza danışınız. Eğer hamileyseniz, emziriyorsanız, alerjiniz varsa, başka bir ilaç veya takviye kullanıyorsanız selenyum takviyesi kullanmamanız gerekebilir.

Selenyum takviyesi kullanırken günlük önerilen dozu aşmayınız. Yetişkinlerde günlük önerilen selenyum dozu 55 mikrogramdır. Bu doz hamilelik veya emzirme döneminde 60-70 mikrograma çıkabilir. Çocuklarda ise yaşa göre değişir. 0-6 ay arası 15 mikrogram, 7-12 ay arası 20 mikrogram, 1-3 yaş arası 20 mikrogram, 4-8 yaş arası 30 mikrogram, 9-13 yaş arası 40 mikrogram ve 14-18 yaş arası 55 mikrogram olarak belirlenmiştir.

Selenyum takviyesini yemeklerden sonra bol su ile yutunuz. Selenyum şampuanını ise saçlarınıza masaj yaparak uygulayınız ve birkaç dakika beklettikten sonra durulayınız.

Selenyum Yan Etkileri Var Mıdır?

Selenyum genellikle güvenli bir mineraldir ve suda çözünebildiği için fazlası idrar yoluyla vücuttan atılır. Bu nedenle toksik seviyelere çok nadir rastlanır. Ancak bazı kişilerde selenyum kullanımı bazı yan etkilere neden olabilir. Bunlar arasında şunlar sayılabilir:

• Alerjik Reaksiyonlar: Selenyuma karşı alerjisi olan kişilerde selenyum kullanımı kaşıntı, kızarıklık, döküntü, şişlik, nefes darlığı gibi alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Bu durumda selenyum kullanımı hemen bırakılmalı ve tıbbi yardım alınmalıdır.
• Mide Bulantısı: Selenyum kullanımı bazı kişilerde mide bulantısı, kusma, iştahsızlık gibi sindirim sorunlarına neden olabilir. Bu durumda selenyum dozu azaltılmalı veya yemeklerle birlikte alınmalıdır.
• Kan Şekeri Düşüklüğü: Selenyum kan şekeri seviyelerini düşürdüğü için diyabet hastalarında hipoglisemiye (kan şekeri düşüklüğü) neden olabilir. Bu durumda selenyum dozu ayarlanmalı veya doktor kontrolünde kullanılmalıdır.
• İlaç Etkileşimleri: Selenyum bazı ilaçlarla etkileşime girerek onların etkinliğini azaltabilir veya artırabilir. Özellikle antikonvülzanlar (sara ilaçları), antibiyotikler, antiasitler (mide asidi ilaçları), kolesterol ilaçları ve kan sulandırıcı ilaçlar selenyum ile etkileşebilir. Bu nedenle selenyum kullanmadan önce doktorunuza başka hangi ilaçları kullandığınızı bildiriniz.

Sonuç

Selenyum vücudun enerji üretmesine ve birçok fonksiyonunu yerine getirmesine yardımcı olan bir mineraldir. Bağışıklık sistemi, tiroid bezinin sağlıklı çalışması, DNA sentezi, üreme ve enfeksiyonlara karşı korunma gibi süreçlerde rol oynar. Ayrıca güçlü bir antioksidan görevi görerek vücudu serbest radikallerin zararlı etkilerinden korur.

Selenyum içeren besinler arasında yumurta sarısı, karaciğer, balık, peynir, maya, kuruyemişler, yeşil yapraklı sebzeler gibi gıdalar sayılabilir. Selenyum takviyesi de doktor tavsiyesiyle kullanılabilir.

Selenyum genellikle güvenli bir mineraldir ve suda çözünebildiği için fazlası idrar yoluyla vücuttan atılır. Ancak bazı kişilerde selenyum kullanımı bazı yan etkilere neden olabilir. Bunlar arasında alerjik reaksiyonlar, mide bulantısı, kan şekeri düşüklüğü ve ilaç etkileşimleri sayılabilir.

Umarım bu blog yazısı size selenyum hakkında faydalı bilgiler vermiştir. Eğer beğendiyseniz paylaşmayı ve yorum yapmayı unutmayın. Sağlıklı günler dilerim.