Omeprazole Nedir? Faydaları, Kullanımı ve Yan Etkileri

Omeprazole, mide asidinin fazla salgılanmasına bağlı olarak ortaya çıkan gastroözofageal reflü hastalığı (GERD), peptik ülser hastalığı ve Zollinger-Ellison sendromu gibi durumların tedavisinde kullanılan bir ilaçtır. Ayrıca yüksek riskli kişilerde üst gastrointestinal kanamayı önlemek için de kullanılabilir. Omeprazole proton pompası inhibitörleri (PPI) adı verilen bir ilaç grubuna aittir. Mide asidinin salınımını bloke ederek çalışır. Omeprazole ayrıca Helicobacter pylori (H. pylori) enfeksiyonuna bağlı olarak gelişen mide ülseri tedavisinde antibiyotiklerle birlikte de verilebilir. Reçetesiz (OTC) omeprazole haftada 2 veya daha fazla gün ortaya çıkan mide yanmasını kontrol etmek için yetişkinlerde kullanılır. OTC markası düzenli olarak 14 gün boyunca kullanılmalıdır.

Omeprazole 1978’de patentlendi ve 1988’de tıbbi kullanıma girdi. Dünya Sağlık Örgütü’nün Temel İlaçlar Listesi’nde yer almaktadır. Jenerik bir ilaç olarak mevcuttur. 2020 yılında ABD’de en çok reçete edilen 8. ilaçtır. ABD’de reçetesiz olarak da satılmaktadır. Omeprazole’in damardan verilen bir formu (Anjeso) Şubat 2020’de ABD’de tıbbi kullanım için onaylandı.

Omeprazole’in Etki Mekanizması Nedir?

Omeprazole, mide asidinin salınımını bloke ederek çalışan bir PPI’dir. Mide asidi, mide hücrelerinin içinde bulunan proton pompaları adı verilen enzimler tarafından üretilir. Omeprazole bu enzimleri inhibe ederek mide asidi üretimini azaltır. Bu şekilde mide yanması, yemek borusu iltihabı, mide ülseri gibi durumları tedavi eder.

Omeprazole Ne İçin Kullanılır?

Omeprazole özellikle şu durumlarda kullanılır:

• Gastroözofageal reflü hastalığı (GERD): Mide asidinin yemek borusuna geri kaçması sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Mide yanması, göğüste ağrı, ekşi tat, yutma güçlüğü gibi belirtilere neden olur. Omeprazole mide asidini azaltarak GERD belirtilerini hafifletir ve yemek borusu iltihabını iyileştirir.
• Peptik ülser hastalığı: Mide veya onikiparmak bağırsağında mukoza tabakasının aşınması sonucu ortaya çıkan yaralardır. Karın ağrısı, hazımsızlık, bulantı, kusma gibi belirtilere neden olur. Omeprazole mide asidini azaltarak ülserlerin iyileşmesine yardımcı olur ve kanamayı önler.
• Zollinger-Ellison sendromu: Mide asidi salgısını artıran bir tümör nedeniyle ortaya çıkan bir durumdur. Şiddetli mide yanması, ishal, kilo kaybı gibi belirtilere neden olur. Omeprazole mide asidi salgısını kontrol altına alarak bu durumu tedavi eder.
• Üst gastrointestinal kanama: Mide veya onikiparmak bağırsağında kanayan bir ülser veya yırtık damar nedeniyle ortaya çıkan bir durumdur. Kusmukta veya dışkıda kan, baş dönmesi, bayılma gibi belirtilere neden olur. Omeprazole mide asidini azaltarak kanamayı durdurur ve ülserin iyileşmesine yardımcı olur.

Omeprazole Nasıl Kullanılır?

Omeprazole tablet veya sıvı şeklinde alınır. Tabletleri çiğnemeden, bütün olarak bir bardak suyla yutun. Sıvı formunu iyice çalkalayın ve ölçülü kaşık veya şırınga ile alın. Aç karnına alabilirsiniz. Ancak mide rahatsızlığı yaşarsanız yemekle birlikte veya yemekten sonra alın. Dozu doktorunuzun önerdiği şekilde ve sürede kullanın. Dozu artırmayın veya azaltmayın. İlacı bırakmak için doktorunuza danışın. İlacı aniden keserseniz yoksunluk belirtileri yaşayabilirsiniz. Bu belirtiler şunlardır:

• Şiddetli mide yanması, ekşi tat, yutma güçlüğü
• Ateş, titreme, boğaz ağrısı
• Deride kızarıklık, kabarcık, soyulma
• Nöbetler, halüsinasyonlar, psikoz

İlacı alkolle birlikte kullanmayın. Alkol ilacın etkisini azaltabilir veya artırabilir. Ayrıca ilacın yan etkilerini şiddetlendirebilir. İlacı diğer PPI’lerle birlikte kullanmayın. Bu ilaçlar ilacın etkisini azaltabilir veya artırabilir.

Omeprazole’in Dozu Nedir?

Omeprazole’in dozu ilacın formuna, hastalığın ciddiyetine ve kişinin yaşına göre değişir. Genel olarak şu dozlar tavsiye edilir:

• Yetişkinlerde: Günde 1 defa 20 mg alınabilir. Maksimum günlük doz 40 mg’dır.
• Çocuklarda: Günde 1 defa 10 mg alınabilir. Maksimum günlük doz 20 mg’dır.

Omeprazole Hangi İlaçlarla Etkileşir?

Omeprazole bazı ilaçlarla etkileşerek istenmeyen sonuçlara yol açabilir. Bu nedenle omeprazole kullanırken aşağıdaki ilaçlardan kaçınılmalıdır:

• Antikoagülanlar: Kan pıhtılaşmasını önleyen ilaçlar omeprazolele birlikte kullanıldığında kanama riskini artırabilir. Bu nedenle kanama eğilimi olanlar veya antikoagülan kullananlar dikkatli olmalıdır.
• Antifungal ilaçlar: Mantar enfeksiyonlarını tedavi etmek için kullanılan ilaçlar omeprazolele birlikte kullanıldığında ilaç seviyelerini etkileyebilir. Bu nedenle antifungal ilaç kullananlar dikkatli olmalıdır.
• Antibiyotikler: Bakteriyel enfeksiyonları tedavi etmek için kullanılan ilaçlar omeprazolele birlikte kullanıldığında ilaç seviyelerini etkileyebilir. Bu nedenle antibiyotik kullananlar dikkatli olmalıdır.
• HIV ilaçları: HIV enfeksiyonunu tedavi etmek için kullanılan ilaçlar omeprazolele birlikte kullanıldığında ilaç seviyelerini etkileyebilir. Bu nedenle HIV ilacı kullananlar dikkatli olmalıdır.

Omeprazole Kimler Tarafından Kullanılmamalıdır?

Omeprazole herkes tarafından güvenle kullanılabilen bir ilaç değildir. Bazı durumlarda omeprazole kullanımından kaçınılmalıdır. Bu durumlar şunlardır:

• Omeprazole veya içerdiği yardımcı maddelere alerjisi olanlar
• Esomeprazole, lansoprazole, pantoprazole, rabeprazole gibi PPI’lere alerjisi olanlar
• Kalp krizi veya inme geçirmiş olanlar
• Mide ülseri, kanama veya delinme geçirmiş olanlar
• Böbrek yetmezliği olanlar
• Hamileliğin üçüncü trimesterinde olanlar
• Lupus hastalığı olanlar

Omeprazole’in Yan Etkileri Nelerdir?

Omeprazole genellikle iyi tolere edilen bir ilaçtır. Ancak bazı kişilerde yan etkilere neden olabilir. Bu yan etkiler genellikle hafif ve geçicidir. Ancak şiddetli veya uzun süreli yan etkiler yaşanırsa doktora başvurulmalıdır. Omeprazole’in olası yan etkileri şunlardır:

• Bulantı, kusma, ishal, gaz, kabızlık
• Baş ağrısı, baş dönmesi, uykusuzluk, sinirlilik
• Döküntü, kaşıntı, ürtiker, anjiyoödem
• Ağızda veya vajinada mantar enfeksiyonu
• Sarılık, karaciğer enzimlerinde yükselme, karaciğer hasarı
• Anemi, trombositopeni, lökopeni, agranülositoz
• Nöbetler, halüsinasyonlar, psikoz

Sonuç

Omeprazole, mide asidinin fazla salgılanmasına bağlı olarak ortaya çıkan GERD, peptik ülser hastalığı ve Zollinger-Ellison sendromu gibi durumların tedavisinde kullanılan bir PPI’dir. Omeprazole ağızdan alınır veya damardan enjeksiyon yoluyla verilir. Mümkün olduğunca kısa süreli ve düşük dozda kullanılması önerilir. Yaygın yan etkileri bulantı, kusma, ishal ve baş ağrısıdır. Kalp hastalığı, inme, böbrek problemleri ve mide ülseri gibi ciddi yan etkilere de neden olabilir. PPI’lere alerjisi olanlar bu ilacı kullanmamalıdır. Böbrek problemleri olanlarda doz azaltılması gerekebilir. Hamileliğin üçüncü trimesterinde kullanımı önerilmez. Omeprazole mide asidinin salınımını bloke ederek çalışır.

Umarım bu blog yazısı size omeprazole hakkında faydalı bilgiler vermiştir. Eğer omeprazole ile ilgili başka sorularınız varsa yorum bölümünde bana sorabilirsiniz. Sağlıklı günler dilerim.😊