Ölüm alameti / habercisi sayılan durumlar ve bunlara bağlı olarak gelebilecek ölümden kaçınmak için gerçekleştirilen uygulamalar.
Ölüm korkusunun baskısı altında tedirgin olan halk düşüncesi, çoğu kez çevresinde olup biten bazı hadiseleri, bazı eşyaların duruş şekillerini, rüyalarındaki bazı görüleri vb. ölüm için birer alamet saymıştır. Bilhassa Anadolu halk inanç ve adetlerinde ölüm alameti sayılan durumlar ve bundan kaçınmak için ifa edilen uygulamaların başlıcaları şunlardır:
Ölüm Alametleri
Açık ağızlı makas, o evden ölü çıkarır.
Rüyasında kazan görenin evinden ölü çıkar.
Leylek çaput getirirse, ölüm çok olur.
Bir evin damında baykuş öterse, o evden ölü çıkar.
Ölü yıkandığında altındaki yıkama tahtası oynarsa, başka birisi daha ölür.
Ölü tabutta sallanırsa o yıl ölüm çok olur.
Ölüm Getiren Eylemlerden Kaçınma
Ölümü hatırlatan, daha doğrusu ölüm için ön belirti sayılan olayların dışında, ölümü çabuklaştıran ya da ölümü getiren bir takım eylemler de vardır ki, bunlardan kaçınmak gerekmektedir. Bir mahallede ölen olursa o mahalledeki su dolu kaplar boşaltılır. Bunun nedenini; “Azrail’in, birinin canını aldıktan sonra kılıcını sularda çalkaladığı” inancı teşkil etmektedir. Böyle olunca da ölüm saçan kılıcın değdiği suyun, o suyu içene ve kullanana ölüm bulaştıracağı meydandadır…
Cenaze yıkanırken uyuyan kimseler uyandırılır. İslam inancında, bazı hadis-i şeriflere istinaden uyku; küçük ölüm olarak ifade edilir. Bir yerde ölü yıkanırken yakınlarda onunla özdeş sayılabilecek bir durumda olan kimselerin de bu durumdan geçişkenlik nedeniyle etkilenebileceği düşünülür. Cenaze defnedilip eve dönüldüğü zaman, ölenin akrabaları arkalarına bakmazlar.
Ölü evden götürülünce, ağırlığı da birlikte gitsin diye ardından su dökülür. Kapı önünden tabut geçirildiği zaman, arkasından su atılır. Ölünün yıkanılmasında kullanılan lif ve sabun evin içine alınmaz. Aynı düşünce çerçevesinde; ölüden kalan kişisel eşyalar ise dağıtılmak, gömülmek, yakılmak yahut atılmak suretiyle evden uzaklaştırılır. Ölü yıkanırken yatağı toplanır; yatağın yerine bir taş konur. Ölü yıkandıktan sonra, su ısıtılan kazan ters çevrilir.
