Obezite Nedir? Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi

Obezite, vücutta aşırı miktarda yağ birikmesi sonucu oluşan bir hastalıktır. Obezite, son 10 yılda yüzde 30 arttı ve dünya genelinde yaklaşık 2 milyar kişiyi etkiledi. Obezite, sadece görünümü değil, sağlığı da olumsuz etkiler. Obezite, diyabet, kalp hastalıkları, hipertansiyon, karaciğer yağlanması, kanser ve depresyon gibi pek çok hastalığa neden olabilir veya bunları kötüleştirebilir. Obezitenin nedenleri, belirtileri ve tedavisi hakkında bilmeniz gerekenler şunlardır:

Obezitenin Nedenleri Nelerdir?

Obezitenin en yaygın nedeni, enerji dengesizliğidir. Enerji dengesizliği, alınan kalorinin harcanan kaloriden fazla olması durumudur. Bu durumda vücut fazla kaloriyi yağ olarak depolar ve kilo artışına neden olur. Enerji dengesizliği, beslenme alışkanlıkları ve fiziksel aktivite düzeyi ile ilgilidir. Aşırı kalorili, yağlı, şekerli ve işlenmiş gıdaların tüketilmesi ve hareketsiz bir yaşam tarzı obezitenin en önemli nedenleridir.

Obezitenin diğer nedenleri arasında şunlar sayılabilir:

• Genetik faktörler: Obeziteye yatkınlık genetik olarak aktarılabilir. Bazı genler iştah, metabolizma ve yağ depolanmasını etkileyebilir.
• Hormonal faktörler: Hormonlar vücut ağırlığını düzenleyen önemli rol oynar. Örneğin tiroid hormonu, insülin hormonu, leptin hormonu ve kortizol hormonu obezite ile ilişkilidir.
• Psikolojik faktörler: Psikolojik durumlar da obeziteye neden olabilir veya katkıda bulunabilir. Örneğin stres, depresyon, anksiyete, yeme bozuklukları ve duygusal yeme obezite ile bağlantılıdır.
• Çevresel faktörler: Çevresel faktörler de obeziteye etki edebilir. Örneğin sosyoekonomik durum, kültürel alışkanlıklar, reklamlar, mevsimsel değişimler ve uyku düzeni obezite ile ilgilidir.

Obezitenin Belirtileri Nelerdir?

Obezitenin en belirgin belirtisi, vücut kitle indeksinin (VKİ) yüksek olmasıdır. VKİ, kilonun boyun karesine bölünmesiyle hesaplanan bir değerdir. VKİ 18.5 ile 24.9 arasında olanlar normal kilolu, 25 ile 29.9 arasında olanlar fazla kilolu, 30 ve üzerinde olanlar ise obez olarak kabul edilir.

Obezitenin diğer belirtileri şunlardır:

• Nefes darlığı, terleme, horlama ve uyku apnesi gibi solunum problemleri
• Yüksek tansiyon, yüksek kolesterol, kalp çarpıntısı ve kalp yetmezliği gibi kalp ve damar problemleri
• Tip 2 diyabet, insülin direnci, hipoglisemi ve polikistik over sendromu gibi kan şekeri problemleri
• Karaciğer yağlanması, safra kesesi taşı, pankreatit ve hepatit gibi sindirim sistemi problemleri
• Osteoartrit, gut, fibromiyalji ve bel fıtığı gibi eklem ve kas problemleri
• Depresyon, anksiyete, düşük benlik saygısı ve yeme bozuklukları gibi psikolojik problemler
• Kısırlık, cinsel işlev bozukluğu, adet düzensizliği ve meme kanseri gibi üreme sistemi problemleri

Obezitenin Tedavisi Nasıldır?

Obezitenin tedavisinde temel amaç, vücuttaki fazla yağ miktarını azaltmak ve sağlıklı bir kiloya ulaşmaktır. Bu amaçla şu tedavi yöntemleri uygulanabilir:

• Beslenme alışkanlıklarını değiştirmek: Obezitenin tedavisinde en önemli adım, sağlıklı ve dengeli bir beslenme planı uygulamaktır. Kalorili, yağlı, şekerli ve işlenmiş gıdaların tüketimini azaltmak, sebze, meyve, tam tahıl, baklagil, yağsız protein ve sağlıklı yağlar tüketmek gerekir. Ayrıca porsiyon kontrolü yapmak, su içmek, öğün atlamamak ve düzenli aralıklarla yemek yemek de önemlidir.
• Fiziksel aktiviteyi arttırmak: Fiziksel aktivite, obezitenin tedavisinde etkili bir yöntemdir. Fiziksel aktivite, hem kilo vermenize hem de sağlığınızı iyileştirmenize yardımcı olur. Haftada en az 150 dakika orta şiddette veya 75 dakika yüksek şiddette egzersiz yapmak önerilir. Egzersiz türü olarak yürüyüş, koşu, bisiklet, yüzme, dans veya spor yapabilirsiniz.
• İlaç tedavisi: Obezitenin tedavisinde ilaç kullanımı, genellikle ikinci basamak bir seçenektir. Beslenme ve egzersiz yeterli olmadığında veya obeziteye bağlı sağlık sorunları varsa ilaç tedavisi uygulanabilir. Obezitenin tedavisinde kullanılan ilaçlar arasında şunlar sayılabilir:
• Orlistat: Yağ emilimini azaltan bir ilaçtır. Yağlı gıdaların tüketilmesi durumunda ishal gibi yan etkilere neden olabilir.
• Liraglutid: İştahı azaltan ve kan şekeri seviyesini düşüren bir ilaçtır. Mide bulantısı, kusma ve baş ağrısı gibi yan etkilere neden olabilir.
• Fentermin: Merkezi sinir sistemini uyararak iştahı azaltan bir ilaçtır. Kalp çarpıntısı, yüksek tansiyon ve uykusuzluk gibi yan etkilere neden olabilir.
• Cerrahi tedavi: Obezitenin tedavisinde cerrahi tedavi, son çare olarak uygulanabilir. Cerrahi tedavi, genellikle VKİ’si 40’ın üzerinde olan veya obeziteye bağlı ciddi sağlık sorunları olan hastalara uygulanır. Cerrahi tedavi yöntemleri arasında şunlar sayılabilir:
• Mide küçültme ameliyatı: Mide hacmini küçülten cerrahi işlemlerdir. Bu işlemler, mide bandı, mide balonu, tüp mide ve gastrik bypass gibi çeşitli yöntemlerle yapılabilir. Bu işlemler, yenen yemek miktarını azaltarak kilo vermenize yardımcı olur.
• Bağırsak kısaltma ameliyatı: Bağırsak uzunluğunu kısaltan cerrahi işlemlerdir. Bu işlemler, biliopankreatik diversiyon ve duodenal switch gibi yöntemlerle yapılabilir. Bu işlemler, besin emilimini azaltarak kilo vermenize yardımcı olur.

Özet ve Sonuç

Obezite, vücutta aşırı miktarda yağ birikmesi sonucu oluşan bir hastalıktır. Obezite, son 10 yılda yüzde 30 arttı ve dünya genelinde yaklaşık 2 milyar kişiyi etkiledi. Obezite, sadece görünümü değil, sağlığı da olumsuz etkiler. Obezite, diyabet, kalp hastalıkları, hipertansiyon, karaciğer yağlanması, kanser ve depresyon gibi pek çok hastalığa neden olabilir veya bunları kötüleştirebilir. Obezitenin en yaygın nedeni, enerji dengesizliğidir. Enerji dengesizliği, alınan kalorinin harcanan kaloriden fazla olması durumudur. Bu durumda vücut fazla kaloriyi yağ olarak depolar ve kilo artışına neden olur. Obezitenin diğer nedenleri arasında genetik, hormonal, psikolojik ve çevresel faktörler sayılabilir. Obezitenin en belirgin belirtisi, vücut kitle indeksinin (VKİ) yüksek olmasıdır. VKİ 30 ve üzerinde olanlar obez olarak kabul edilir. Obezitenin diğer belirtileri arasında solunum, kalp ve damar, kan şekeri, sindirim sistemi, eklem ve kas, psikolojik ve üreme sistemi problemleri sayılabilir. Obezitenin tedavisinde temel amaç, vücuttaki fazla yağ miktarını azaltmak ve sağlıklı bir kiloya ulaşmaktır. Bu amaçla beslenme alışkanlıklarını değiştirmek, fiziksel aktiviteyi arttırmak, ilaç tedavisi veya cerrahi tedavi uygulanabilir. Obeziteyi önlemek için sağlıklı ve dengeli beslenmek, hareketsiz bir yaşam tarzından kaçınmak, kilo kontrolü yapmak ve düzenli olarak doktor kontrolüne gitmek gerekir.