Metin Türleri: Röportaj

Röportaj, Türkçe’de kullanılan metin türlerinden biridir. Röportaj, bir konu veya olay hakkında araştırma, inceleme ve soruşturma yaparak bilgi vermek amacıyla yazılan yazılardır. Röportaj türünün özellikleri, çeşitleri ve örnekleri bu yazıda anlatılacaktır.

Röportaj Türünün Özellikleri

Röportaj türünün bazı temel özellikleri şunlardır:

• Röportajlar bilgilendirici yazılardır. Bir konu veya olay hakkında kim, ne, nerede, ne zaman, nasıl ve neden sorularının cevaplarını vermek amacıyla yazılırlar.
• Röportajlar temel ögesi olay olan yazılardır. Bir olayın gerçekleşmesi veya gerçekleşmesi beklenen bir durum haber konusu olabilir.
• Röportajlar araştırma ve incelemeye dayanan yazılardır. Ortaya konulan bilgiler belge ve kaynaklara dayandırılır.
• Röportajlar nesnel bir anlatım dili ile yazılır. Yazarın kişisel duygu ve düşünceleri değil, gerçekler ön plandadır.
• Röportajlar genellikle üçüncü tekil şahıs ağzından yazılır. Yazar kendisiyle ilgili “ben” zamirini kullanmaz.
• Röportajlar belli bir plana göre yazılır. Giriş, gelişme ve sonuç bölümlerinden oluşur.
• Röportajlarda kullanılan bilgi veya düşüncelerin alındığı kaynaklar yazının sonunda ayrıntılı olarak gösterilir.
• Röportajlarda resim, fotoğraf, ses veya video gibi görsel ve işitsel unsurlar da kullanılabilir.

Röportaj Türünün Çeşitleri

Röportaj türü kendi içinde iki çeşide ayrılır:

• Doğrudan Röportaj: Bir olayın olduğu gibi aktarıldığı röportaj türüdür. Yazar yorum yapmaz, sadece bilgi verir. Örneğin; “Cumhurbaşkanı Erdoğan, Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev ile görüştü”, “Türkiye’de koronavirüs vaka sayısı 3 milyonu geçti” gibi röportajlar doğrudan röportaj türüne örnektir.
• Dolaylı Röportaj: Bir olayın yorumlandığı veya değerlendirildiği röportaj türüdür. Yazar kendi görüş ve düşüncelerini belirtir. Örneğin; “Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Azerbaycan ziyareti ne anlama geliyor?”, “Türkiye’de koronavirüs salgınında son durum: Vaka sayısı artışta, aşı çalışmaları yetersiz” gibi röportajlar dolaylı röportaj türüne örnektir.

Röportaj türü ayrıca sunuş biçimi, yazarın izlediği yöntem, uzunluk ve konularına göre de sınıflandırılabilir. Bu sınıflandırmalar şu şekildedir:

Sunuş Biçimi Bakımından Röportajlar

• Alman Röportajı: Anlatılan durumun merkezinde yazarın kendisi de yer alır. Anlatım ben diliyle yapılır.
• Amerikan Röportajı: Ele alınan konunun en çarpıcı, en dikkat çekici kısmı sürpriz bir şekilde yazının başında verilir. Metin sırasında okuyucunun heyecanını dorukta tutmaya çalışan röportaj türüdür.

Yazarın İzlediği Yöntem Bakımından Röportajlar

• Konuşmaya Dayalı Röportaj: Mülakat şeklinde yapılan röportajlardır. Tanınmış, ünlü kişilere soru sorma esasına dayalı bir röportaj türüdür.
• Belgesel Röportaj: Sözlü ve yazılı kaynaklardan araştırma yapılması ve bilgi toplanmasıyla oluşan röportajlardır.

Uzunluk Bakımından Röportajlar

• Tek Röportaj: Gazete veya dergilerde çokça yer alan röportaj türüdür. Tek röportajlar, tek bir yazı ile oluşturulan röportajlardır.
• Dizi Röportaj: Bir konuyu farklı açılardan ele alarak daha detaylı bir araştırma ve inceleme sonucu oluşan uzun görüşmelere dayanan bir röportaj türüdür.

Konularına Göre Röportajlar

• Bir Yeri Konu Alan Röportaj: Bir yerin tanıtıldığı röportajlardır ve bolca fotoğraf kullanılır.
• İnsanı Konu Alan Röportaj: Özellikle tanınmış sanatçılarla yapılan konuşmalar yer alır.
• Eşyayı Konu Alan Röportaj: Herhangi bir nesneyi konu merkezine alır, o nesne hakkında ayrıntılı bilgiler verir.