Karabasan nedir sorusunun dini ve bilimsel açıklamaları. Karabasan nasıl önlenir? Devam eden karabasan sorunu nasıl geçer? Daha çok kimler karabasan görür?
Karabasan konusunun birbirlerinin açıklamalarını pek kabul etmeyen 2 farklı açıklanış biçimi var. Bunlardan biri dini, diğeri bilimsel.
Karabasanın Dini İzahı
Karabasan Nedir
Karabasan nedir: İslam alimlerinin yaptıkları açıklamalara göre karabasan; bazı cinlerin, manyetik yönü ağır basan bazı insanlara değişik şekillerde görünmesidir. Cinler bünyesi hassas ve manyetik özellik taşıyanlar ile irtibat kurabilirler. Aynı yerde sadece bir kişi fark eder diğerleri anlayamayabilir. Tehlikeli bir durum olarak görülmez.
Karabasan Kurtulmak İçin Neler Yapılır
Karabasan’dan korunmak için önerilen İslami tavsiyeler şunlardır:
- Abdest alıp, iki rekat namaz kılıp abdestli yatmak.
- 33 defa sübhanellah, 33 defa elhamdülillah ve 33 defa Allahü ekber diyerek uyumak.
- 7 defa Ayet el-Kürsi‘yi okuyup sağa, sola, arkaya, öne, alta ve üste üfleyip yedincisini üflemeden uyumak.
- Yatmadan önce Fatiha, Nas, Felak, İhlas surelerini okumak.
- 3 defa (Estagfirullahel azîm ellezî lâ ilâhe illâ hü) okuyup, üçüncüsüne (el-hayyel kayyume ve etûbü ileyh) ilave etmek. Daha sonra da 10 kere (Lâ havle ve lâ kuvvete illâ billah) okuyup, onuncusuna (hil aliyyil azîm ellezî lâ ilâhe illâ hü) ilave etmek.
- Li ilafi’yi (Kureyş susresi) gece yatarken 11 defa okumak.
Abdullah bin Ömer (r.a.) Hazreti Peygamberden (s.a.v.) şöyle rivayet etmiştir: “Sizden biriniz uykuda korkarsa şöyle desin: ‘Allah’ın gazab ve azabından ve kullarının şerrinden, şeytanların vesvesesinden ve yanıma gelmelerinden eksikliği olmayan Allah’ın sözlerine sığınırım.’ O zaman, hiçbir şey ona zarar vermez.”
Hz.Aişe (radıyallahu anhâ) anlatıyor: “Hz. Peygamber (aleyhissalâtu vesselam) yatağına girdiği zaman, ellerine üfleyip Muavvizateyn’i (Felak ve Nas sureleri) ve Kulhüvallahu ahad’i okur, ellerini yüzüne ve vücuduna sürer ve bunu üç kere tekrar ederdi. Hastalandığı zaman aynı şeyi kendisine yapmamı emrederdi.” [1] [Buharî, Fedâilu’l-Kur’ân 14, Tıbb 39, Da’avât 12; Müslim, Selâm 50, (2192); Muvattâ, Ayn 15, (2942); Tirmizî, Da’avât 21, (3399); Ebu Dâvud, Tıbb 19, (3902)]
Karabasan vb. şeylerden korunmak için dua etmek ve ayet ile hadis gibi şeyleri yazıp taşımak dinen caiz görülmüştür. Ancak bunları istismar edip meslek haline getiren kişilerle haşır neşir olmak kesinlikle men edilmiştir. Ayet el-Kürsi, Felak, Nas, Fatiha gibi sureleri veya ayetleri okuduğu zaman Peygamberimizin (sav) sağına, soluna, önüne, arkasına, ellerine ve hasta olan herhangi bir kimseye üflediği hususu pek çok hadis kitabında yazılıdır. Bunun sebebi insanın maddi hastalıklardan korunmak için maddi tedbirler aldığı gibi, manevi ve zararlı şeylerden korunmak için de böyle tedbirler alması içindir. Bizi yaratan Allah, Peygamberimiz (asm) vasıtasıyla nasıl korunacağımızın yollarından birisini göstermiştir.
Karabasan Hangi Cin Kabilesindendir
İslami demeyelim de daha çok cin, büyü vb. konular sayesinde geçimlerini sağlayan bazı medyumlara göre; karabasan, Velhan adı verilen bir cin kabilesindendir.
Karabasanın Bilimsel Açıklaması
Karabasan = Uyku Felci
Karabasan olgusu, pozitif bilim tarafından uyku felci olarak açıklanmaktadır. Buna göre; uykunun REM evresinin (REM – Rapid Eye Movements / Hızlı Göz Hareketleri) düzensiz olması veya bu evrede uyanmanın gerçekleşmesinden ötürü oluştuğu bilinmektedir. Uyku felci, uykuya dalarken ya da uyanma öncesinde meydana gelir. Uykuya dalarken meydana gelirse vücut fizyolojik olarak REM uykusu devresine hazırdır ancak beyin halen kendisini kapatamamıştır. Buna “hipnagojik (predormital) uyku felci” denir. Bu durumda birey hala bilinç sahibiyken ve uykunun getirdiği bilinçsizlik hali devreye girmemişken, vücut “uyku atonisi” denen ve vücudun felçli gibi hareketsiz kalmasını sağlayan duruma geçmiştir. Bu gerçek bir felç durumu gibidir çünkü birey kendi uyanıklığının bilincindeyken vücudunu hareket ettiremez.
Uyku felci uyanmadan önce meydana gelirse henüz REM döngüsü tamamlanmamıştır. Ancak beyin uykudan uyanır ve bilinçli hale döner. Buna da “hipnopompik (postdormital) uyku felci” denir. Bu durumda birey, uyandığının farkında olsa da henüz uyku atonisi durumu kapatılmamıştır ve geçici bir felç durumu yaşanır. Kısaca uyku felci, beynin algısal kısmı ile vücudu kontrol eden kısmının fizyolojik açıdan uyumsuzluğundan doğan bir sorundur.
Araştırmalarda uyku felci geçirenlerin sıklıkla halüsinasyon gördüklerini veya akut tehlike haline geçtikleri görülmüştür. Bilincin açık, vücudun kilitli olduğu durumlar son derece ürkütücü olduğu için beyin kendini korumak adına hızla çalışır ve bu sırada gerçek olmayan görüntüler bilinçaltından çağırılır. İşte konu hakkında mitlerin doğmasına sebep olan sanrılar, tamamen fizyolojik kökenli olan halüsinasyonlardır.
Uyku Felci Ne Kadar Sürer?
Uyku felci genellikle birkaç saniye ile birkaç dakika arasında sürer. Çok nadiren saatlerce sürdüğü görülmüştür. Ayrıca çoğu insan ömründe birden fazla defa uyku felci geçirmez. Bu tip tekil vakalara İzole Uyku Felci adı verilir. Nadiren bazı bireylerde uyku felci kendini ömür boyu tekrar eder. Buna tekrar eden uyku felci adı verilir. İlk durum genellikle bir hastalık göstergesi değilken ve ikinci tip uyku felci bazı hastalıkların belirtisi olabilir.
Karabasan / Uyku Felci Hangi Durumlarda Görülür
Uyku felci aşağıdaki durumlarda daha sık olarak görülmektedir:
Narkolepsi (uyku döngüsü bozukluğu) hastalarında,
Yüzüstü uyuyanlarda,
Stresli dönemlerden geçenlerde,
Yaşam biçiminde ani değişiklikler olanlarda,
Çok az uyuyup, çok fazla alkol tüketenlerde.
Sıklıkla uyku felci geçirenlerde, narkolepsi aranır ve teşhis edilirse, bu hastalık tedavi edilerek uyku felcinden kurutulunabilir.
Çocuklarda Karabasan Olur mu
Bu konuda YoungMinds adlı bir vakıf tarafından yapılmış bir araştırma mevcut. Araştırmada yaklaşık 6 bin 800 kişi, 12 yaşına kadar takip edilmiş. Ebeveynlerden çocukların sık yaşadığı uyku sorunları hakkında bilgi alınmış ve araştırma sonunda çocuklar bir dizi psikotik deneyden geçirimiş. Çocukların, halüsinasyon ve düş görüp görmedikleri, düşüncelerinin kontrol edilip edilmediği hissine dair testler yapılmış.
Araştırma sonunda çocuklarının çoğunun, hayatlarının belirli bir döneminde kâbus gördüğü, fakat yalnızca yüzde 37’sinin birbirinin takip eden yıllar boyunca bu sıkıntıları yaşadığı tespit edilmiş. Yaşları genellikle üç ila yedi arasında değişen çocukların ise yüzde 10’unun karabasan gördüğü belirlendi.
Warwich Üniversitesi’nde görevli araştırma ekibi, uzun dönemde görülen kâbus ve karabasanların ilerleyen yaşlarda görülebilecek zihinsel sorunlarla bağlantılı olduğunu ortaya koymuştur. Buna göre; her 1000 çocuktan yaklaşık 47’sinin psikotik, ruhsal zorunlar yaşadığı tespit edilmiştir. Kâbus gören çocuklardan yaşları 12’ye yaklaşanların ileride zihinsel sorunlarla karşılaşma risklerinin, diğerlerine oranla üç buçuk kat arttığı, sık ve düzenli kabul görenlerde ise bu oranın ikiye katlandığı anlaşılmıştır.
Uyku Felci Nasıl Önlenir?
Uyku felcinin diğer bir deyişle karabasanın önlenmesi için geliştirilen bilimsel öneriler şu şekilde:
- Uykuya yan yatış pozisyonunda dalmaya çalışın.
- Stresli olarak uykuya dalmayın, öncesinde ılık duş ya da müzik dinlemek gibi yöntemlerle stresinizden arının.
- Uyku felci durumunda vücudunuzun herhangi bir yerini oynatmaya odaklanın.
- Paniğe kapılmayın, uyku felci geçici bir durumdur.
Ana Sayfa
Dipnotlar
↑1 | [Buharî, Fedâilu’l-Kur’ân 14, Tıbb 39, Da’avât 12; Müslim, Selâm 50, (2192); Muvattâ, Ayn 15, (2942); Tirmizî, Da’avât 21, (3399); Ebu Dâvud, Tıbb 19, (3902)] |
---|