Fobi nedir?

Fobiler, hayatımızı zorlaştıran ve bizi korkutan durumlar, nesneler veya canlılardır. Bazı insanlar yükseklikten, bazıları örümcekten, bazıları da kalabalıktan korkabilir. Bu korkular normal bir seviyede olduğunda hayatta kalmamızı sağlayan birer uyarıcıdır. Ancak korkularımız aşırıya kaçtığında, günlük yaşamımızı olumsuz etkileyen ve bizi mutsuz eden birer fobiye dönüşürler. Peki fobi nedir? Fobi çeşitleri nelerdir? Fobiler nasıl tedavi edilir? Bu soruların cevaplarını bu yazıda bulabilirsiniz.

Fobi Nedir?

Fobi, bir durum ya da olaya karşı duyulan korkunun bireyin günlük yaşamını olumsuz olarak etkilemesidir. Birçok kişide farklı farklı şekilde kendini gösteren fobiler, bireylerde sıklıkla görülebilen anksiyete bozukluklarıdır. Fobisi olan bireyler ise fobik olarak da tanımlanmaktadır.

Fobilerimizin sorumlusu beynimizdir. Beynimiz her daim tehlike aramaya programlıdır. Bu bizim hayatta kalmamızı sağlar ve gereklidir. Ancak bazı durumlarda düşüncelerimiz ve anlık korkularımız bazı nesnelerin veya durumların daha fazla tehlike içerdiğine ikna olur. Bu inanç, bu nesnenin artık diğer nesnelerden daha ön planda tutulmasına, ona yaklaştıkça beynimizin kendini korumak için çeşitli kimyasallar yoluyla bize korku hissettirmesine ve hayatta kalma sistemlerinin çalışmasına sebep olur. Algımız artık gerçeğimiz haline gelir.

Fobiler kalıtsal olarak geçebilir. Bazı fobiler hemen herkeste görülür ve evrensel olarak ele alınır. Bazı fobiler ise kişiye özgüdür. Bunun yanı sıra kültüre özgü fobiler de bulunur. Farklı şekilde ortaya çıkabilir. Çocukluk çağında bir nesne veya durumla ilgili doğrudan, yani deneyim sonucu görülebilir. Ya da dolaylı olarak; sıklıkla fobiye sahip bir yakınımızdan öğrenme yoluyla gelişebilir. Kan ve enjeksiyon ile ilgili olanlar ise kalıtsal olarak aktarılır. Yetişkinlikte ise yaşanılan yaşam olaylar sonucu, çoğunlukla karmaşık fobiler gelişebilir.

Fobi Çeşitleri Nelerdir?

Fobiler şu başlıklara ayrılabilir:

• Özgül fobiler: Belirli bir nesne, canlı veya duruma karşı duyulan aşırı korkudur. Örneğin; hayvan (örneğin örümcek), doğal çevre (yükseklik, fırtına), kan-iğne-yaralanma, durumsal (uçak, asansör, kapalı yer) ve diğer (özel giysili kişiler) gibi.
• Sosyal fobi: Başkalarının gözleyebileceği ve değerlendirebileceği durumlarla ilgili korkudur. Örneğin; konuşma yapmak, yemek yemek, tuvalete gitmek gibi.
• Agorafobi: Kaçamayacağınızı düşündüğünüz açık veya kalabalık alanlarda hissedilen korkudur. Örneğin; alışveriş merkezi, otobüs, metro gibi.

Binlerce ilginç fobi mevcuttur. Örneğin; ertophobia (aşk fobisi), geliophobia (kahkaha fobisi), ornithophobia (kuş fobisi), turophobia (peynir fobisi), trypophobia (delik fobisi) gibi. Bu özgül fobiler az rastlanan ve kişinin deneyimine dayanarak gelişen fobilerdir.

Fobiler Nasıl Tedavi Edilir?

Her insan bazı nesnelerden veya durumlardan bir dereceye kadar korkar ve korku gereklidir. Ancak fobi söz konusu olduğunda bu korku çok şiddetli, aşırı, işlev bozucu bir hal alabilir. Bu noktada müdahale gerekir. Psikoterapi fobiler için en etkili yoldur. Kişinin yaşadığı korkuyu netleştirmesi ve onunla yüzleşmesinde farklı teknikler uygulanabilir. Amaç fobi haline gelen nesnenin veya durumun korku şiddetinin azaltılmasıdır.

Fobilerden kurtulmak için öncelikle korkularımızı kabul etmeli ve onlarla yüzleşmeye hazır olmalıyız. Fobilerimizi yenmek için profesyonel yardım almalı ve terapi sürecine aktif olarak katılmalıyız. Fobilerimizi aşmak için kendimize güvenmeli ve sabırlı olmalıyız. Unutmayalım ki, fobilerimiz bizim hayatımızı yönetemez. Biz onları yönetebiliriz.