Doğacak Çocuğun Cinsiyetini Önceden Anlamak İçin
Anadolu halk inanışları arasında doğacak çocuğun cinsiyetini önceden anlamak gayesiyle birbirinden ilginç pek çok ritüel, uygulama ve adet vardır.
Örneğin bunlardan en ilgi çekici olanlardan biri şöyledir: Pişmiş yumurta ortadan ikiye ayrılır. Çukur olursa kız, dolgun olursa erkek doğar. Saç üstünde şap eritilir. Şapın şekli sivri olursa, doğacak çocuk oğlan, yuvarlak olursa kızdır. Tandıra hamur vurulur; ekmek siğrerse yani sertleşirse doğacak çocuk erkek, yarılırsa kız olur.
Gebe kadının kız mı yoksa oğlan mı doğuracağı gerek müstakbel anne tarafından, gerekse söz konusu edilenin en yakınlarından başlayıp, gittikçe genişleyen bir tanıdık çevresince merak konusudur. İnsanların geleceği bilme arzusu, gebelik sırasında da gücünü duyurmakta ve bu istek bir takım inançların ortaya çıkmasına kaynaklık etmektedir. Günlük hayattaki her türden denk geliş, analojik bir düşünce açısından değerlendirilerek, doğacak çocuğun kız ya da erkek olacağına dair bir ön belirti sayılır. Bunlar:
- Tandıra hamur vurulur; ekmek siğrerse yani sertleşirse doğacak çocuk erkek, yarılırsa kız olur.
- Saç üstünde şap eritilir. Şapın şekli sivri olursa, doğacak çocuk oğlan, yuvarlak olursa kızdır.
- Kilim dokunup dışarı çıkarıldığı zaman horoz görülürse erkek, tavuk görülürse kız doğar. Burada “kilim dokuma” motifi, çocuğun ana rahminde gelişmesini ve büyümesini sembolize etmektedir.
- Pişmiş yumurta ortadan ikiye ayrılır. Çukur olursa kız, dolgun olursa erkek doğar.
Bir takım eylemler de doğacak çocuğun cinsiyetini etkilemekte rol oynarlar:
- Kadın sağ ayağından aksarsa oğlan, sol ayağından aksarsa kız
doğurur. - Ekşi yiyen kadın kız, tatlı yiyen kadın erkek doğurur.
- Kepçe ile su içen kadın kız doğurur.
Kızın ve kadının toplumumuzdaki yeri ve itibarı “sol ayak” ve “ekşi” motifleriyle verilmektedir. “Sağ”ın “sol”a nazaran daha kuvvetli, daha işe yarar ve şanslı olması, “tatlı”nın da genellikle “ekşi”ye tercih edilmesi bu iki inanışta erkek çocuğun kız çocuğuna olan üstünlüğünü sembolize etmektedir.
Kepçe motifi ise, şekli bir analojidir; kepçe kadının cinsel organını andırdığı için, kepçeden içilen su da şekil benzerliğini yani cinsiyeti etkileyecektir. Bu inanmadaki suyun görevi, kepçenin sembolize ettiği şekli yani cinsiyeti, anneye, dolayısıyla çocuğa geçirmektir. Nasıl doğacak çocuğun kız ya da erkek olmasını etkileyen eylemler varsa, ikiz veya tek doğmasını etkileyecek eylemler de vardır:
- Heybeye oturan kadın ikiz doğurur.
- Heybeye oturan erkeğin karısı çift doğurur.
- Nevruz yiyen gebe kadın ikiz doğurur.
Her üç inanç da benzerlik ve temas ilkesine dayanmaktadır.