Alprazolam Nedir ve Nasıl Kullanılır?

Alprazolam, anksiyete (kaygı-endişe) ve panik bozukluklarının tedavisinde kullanılan bir ilaçtır. Benzodiazepin adı verilen ilaç grubuna aittir. Bu ilaçlar, beyindeki kimyasallara etki ederek kaygıyı azaltır ve sakinleştirir. Alprazolam, Xanax® ismiyle Pfizer firması tarafından üretilmektedir. Türkiye’de bağımlılık riski ve kötüye kullanımı engellemek için yeşil reçete ile satılmaktadır.

Alprazolam, doktorunuzun reçete ettiği şekilde ve talimatlarına uygun olarak kullanılmalıdır. Tabletleri çiğnemeden ve bütün olarak bir bardak suyla yutmalısınız. Aç ya da tok karnına alabilirsiniz, ancak mide bulantısı ihtimalini önlemek için tokken veya bir şeyler atıştırarak almanız önerilir. Unutulan dozu eğer diğer dozun vakti yaklaşmadıysa alabilirsiniz, ancak asla çift doz almayınız. İlacın etkisini zayıf veya güçlü bulursanız kendi başınıza dozu artırmayın veya azaltmayın. Doz aşımı tehlikeli sonuçlara yol açabilir, dozu azaltmak veya ilacı bırakmak ise yoksunluk belirtilerine neden olabilir.

Alprazolam, kısa süreli tedavi amaçlı kullanılır. Genellikle 4-6 haftadan daha uzun süre kullanılması önerilmez. İlacın etkisi hızlı başlar ve 2-4 saat devam eder. İlacın yarılanma ömrü ise 6-12 saattir. Bu demek oluyor ki, ilacın vücuttan tamamen atılması için 24-48 saat gerekebilir.

Alprazolam, her hasta için farklı dozlarda verilebilir. Doktorunuz size uygun olan dozu belirleyecektir. Genel olarak, günlük dozaj şöyle olabilir:

• Anksiyetede başlangıç için günde 3 kez verilmek üzere 0.25-0.5 mg ve daha sonra birkaç doza bölünmüş halde 0.5–4 mg
• Depresyonda başlangıç için günde 3 kez verilmek üzere 0.5 mg ve daha sonra birkaç doza bölünmüş halde 1.5-4.5 mg
• Geriyatrik hastalarda günde 2-3 kez verilmek üzere 0.25 mg, daha sonra birkaç doza bölünmüş halde 0.5-0.75 mg
• Panikle birlikte görülen hastalıklarda başlangıç için yatarken 0.5-1.0 mg ve daha sonra doz, yanıta göre ayarlanmalıdır, doz artırımları 3-4 günde 1 mg dan daha hızlı yapılmamalıdır.

Alprazolam, bazı durumlarda kullanılmamalıdır. Bu durumlar şunlardır:

• Myasthenia gravis: Kas gücünün azalmasıyla karakterize bir hastalık
• Akut dar açılı glokom: Göz içi basıncının artmasıyla görme kaybına yol açabilen bir göz hastalığı
• Gebe ve emziren anneler: Alprazolam, anne karnındaki bebeğe zarar verebilir veya anne sütüne geçebilir
• Alerji: Alprazolam veya benzodiazepinlere karşı alerjiniz varsa
• Alkol veya uyuşturucu kullanımı: Alprazolam, alkol veya uyuşturucu etkiye sahip ilaçlarla birlikte alındığında ölümcül olabilir

Alprazolam, bazı yan etkilere neden olabilir. Bu yan etkiler şunlardır:

• Uyku hali: Alprazolam, sizi uykulu ve yorgun hissettirebilir. Bu nedenle araç veya makine kullanırken dikkatli olunuz. Uyku halinin bir kısmı birkaç gün içinde düzelebilir.
• Depresyon: Alprazolam, ruh halinizi olumsuz etkileyebilir. Kendinizi üzgün, çaresiz veya umutsuz hissederseniz doktorunuza danışınız.
• Baş ağrısı: Alprazolam, baş ağrısına neden olabilir. Baş ağrınız şiddetli veya devam ediyorsa doktorunuza bildiriniz.
• Ağız kuruluğu: Alprazolam, ağız kuruluğuna neden olabilir. Bol su içmeye ve şeker içermeyen sakız çiğnemeye çalışınız.
• Hafıza sorunları: Alprazolam, kısa süreli hafızanızı bozabilir. Özellikle yüksek dozlarda alındığında unutkanlık, dikkat dağınıklığı veya karışıklık yaşayabilirsiniz.
• Denge ve konuşma bozuklukları: Alprazolam, denge ve koordinasyonunuzu etkileyebilir. Yürürken veya konuşurken zorluk çekerseniz doktorunuza haber veriniz.
• İnhibisyon kaybı: Alprazolam, sizi daha cesur ve riskli davranmaya itebilir. Kendinize veya başkalarına zarar verebilecek davranışlardan kaçınınız.
• Bağımlılık: Alprazolam, bağımlılık yapabilir. İlacı uzun süre veya yüksek dozlarda kullanmayınız. İlacı bırakırken doktorunuzun yönlendirmesine uygun olarak dozu yavaş yavaş azaltınız.

Alprazolam, birçok ilaçla etkileşime girebilir. Bu ilaçlar arasında şunlar vardır:

• Antidepresanlar: Örneğin fluoksetin, paroksetin, sertralin gibi SSRI grubu ilaçlar
• Antipsikotikler: Örneğin risperidon, olanzapin, klozapin gibi şizofreni tedavisinde kullanılan ilaçlar
• Antikonvülzanlar: Örneğin fenitoin, karbamazepin, valproik asit gibi epilepsi tedavisinde kullanılan ilaçlar
• Antihistaminikler: Örneğin difenhidramin, loratadin, setirizin gibi alerji tedavisinde kullanılan ilaçlar
• Opioidler: Örneğin morfin, kodein, tramadol gibi ağrı kesici ilaçlar
• Mantar enfeksiyonu ilaçları: Örneğin itrakonazol, ketokonazol gibi mantar enfeksiyonu tedavisinde kullanılan ilaçlar
• HIV/AIDS ilaçları: Örneğin ritonavir, indinavir gibi HIV/AIDS tedavisinde kullanılan ilaçlar

Bu ilaçların alprazolam ile birlikte kullanılması alprazolamın etkisini arttırabilir veya azaltabilir. Bu da istenmeyen sonuçlara yol açabilir. Bu nedenle doktorunuza kullandığınız tüm ilaçları söylemeniz önemlidir. Alprazolam, anksiyete ve panik bozuklukları için etkili bir ilaçtır. Ancak bağımlılık yapma riski taşır.